Tuesday 24 June 2008

Ai thuyết Thắng pháp (A-tỳ-đàm, Vi diệu pháp)?

Vài ghi nhận khi đọc phần mở đầu của cuốn "Atthasalini - Chú giải Bộ Pháp tụ" của Luận sư Buddhaghosa (Phật Âm), Tỳ-khưu Siêu Minh dịch Việt (2005):

Trong 3 tháng hạ, Đức Phật ngự tại cung trời Tavatimsa (Tam Thập Tam) giảng Thắng pháp cho chư thiên (trong đó, có thân mẫu ngài Bồ tát). Hằng ngày, Đức Phật tạo ra một hình hài thứ nhì, xuống địa cầu, gần hồ Anottata, đi khất thực. Sau khi thọ thực và nghỉ trưa, Đức Phật tóm tắt lại cho Trưởng lão Sariputta (Xá-lợi-phất). Ngài Sariputta giảng rộng ra cho 500 vị Tỳ khưu và về sau, kết tập lại thành 6 bộ Thắng pháp. Bố cục, sắp xếp các bộ này là do Ngài Sariputta đặt ra. Đó là:

1) Dhammasangani (Pháp tụ)
2) Vibhanga (Phân tích)
3) Dhatukatha (Chất ngữ)
4) Puggalapannatti (Nhân chế định)
5) Yamaka (Song đối)
6) Patthana (Vị trí)

Ngoài ra, Đức Phật cũng đưa ra một bảng đề mục (khung sườn,dàn bài) và tiên đoán 218 năm sau sẽ có Ngài Moggali Tissa (Mộc-kiền-liên Đế-tu) khai triển thành bộ thứ 7 là Kathavatthu (Thuyết luận sự). Vào thời vua A-dục, 218 năm sau khi Phật bát-niết-bàn, Ngài Moggali Tissa ngồi thiền giữa hội chúng 1000 vị tỳ khưu và suy ra toàn bộ cuốn này.

Như vậy -- theo Luận sư Buddhaghosa trong cuốn Atthasalini -- tạng Thắng pháp như đã được kết tập và lưu truyền cho đến ngày nay, thật ra, không phải là tập hợp các bài giảng của Đức Phật về A-tỳ-đàm (Vi diệu pháp), mà là tập hợp các bài giảng của Ngài Sariputta và Ngài Moggali Tissa.

Ngài Sariputta sắp xếp các bài giảng của Ngài trong sáu bộ đầu tiên. Còn bộ thứ 7 (Thuyết luận sự) là tổng hợp các bài giảng của Ngài Moggali Tissa.

Bảy bộ này kết hợp thành tạng Thắng pháp hay tạng Vi diệu pháp của Tam tạng kinh điển Pali.

*

No comments: