Monday 23 June 2008

Ba tạng, Năm bộ, Chín thể

Đọc Chú giải Tiểu tụng (Khuddakapatha Atthakatha), Luận sư Buddhaghosa, Tk Nanamoli dịch Anh, Tk Thiện Minh dịch Việt:

Thay vì sắp đặt 3 tạng kinh điển Kinh, Luật và Thắng pháp tạng, Ngài Buddhaghosa chia 5 bộ: Trường bộ, Trung bộ, Tương ưng, Tăng chi, và Tiểu bộ. Ngài xếp tạng Luật và tạng Thắng pháp (A tỳ đàm) vào Tiểu bộ.

Trong phần mở đầu của Chú giải bộ Pháp tụ (Atthasalini, Tk Thiện Minh dịch Việt), Ngài Buddhaghosa đề cập đến sự phân chia nầy với nhiều chi tiết hơn, và trình bày rõ hơn về nguồn gốc của tạng Thắng pháp.

Nếu nói về tạng (pitaka), có 3 tạng: Kinh, Luật, và Thắng pháp.

Nếu nói về bộ (nikāya), có 5 bộ: Trường bộ, Trung bộ, Tương ưng, Tăng chi, và Tiểu bộ (bao gồm cả tạng Luật và Thắng pháp).

Nếu nói về thể loại (anga, phần), có 9 loại: khế kinh (sutta), ứng tụng (geyya), ký thuyết (veyyākarana), kệ ngôn (gāthā), cảm hứng ngữ (udāna), như thị thuyết (itivuttaka), bổn sinh (jataka), vị tằng hữu (abbhūtadhamma), phương quảng (vedalla). Trong đó, các bài giảng về Thắng pháp - A tỳ đàm được xếp vào loại ký thuyết.

Nếu nói về pháp uẩn (dhammakkhanda, đoạn pháp, đơn vị pháp, dhamma unit), có 84.000 pháp uẩn, trong đó 2.000-3.000 đoạn pháp là A tỳ đàm.

No comments: