Trưa hôm nay đi bơi như mọi ngày. Đang bồng bềnh trên mặt hồ, bỗng nhiên lại nhớ một bài pháp của Sư Phra Payom hơn 30 năm trước, khi tôi còn ở Thái Lan. Lúc ấy, Phra Payom là một giảng sư trẻ được nhiều người Thái hâm mộ. Các bài giảng của Sư được thu vào băng audio-cassette và truyền bá khắp nơi.
Trong một bài pháp, Sư nói về năm loại Wat – trong tiếng Thái, Wat nghĩa là Chùa, và Sư chơi chữ theo vần X (xỏ xửa) của tiếng Thái:
1) Wat Xuột: “xuột” nghĩa là “tụng”. Loại Wat nầy chỉ chuyên lo tụng niệm cầu an, cầu siêu, tổ chức lễ hội thường xuyên quanh năm suốt tháng.
2) Wat Xáng: “xáng” trong chữ “kò xáng” nghĩa là “xây dựng”. Loại Wat nầy chỉ chuyên lo xây dựng. Xây chánh điện xong lại xây tăng xá, rồi xây tượng đài, rồi xây cổng chào, rồi làm cảnh viên cho đẹp, v.v. Xong xuôi lại tìm đất mới để xây chi nhánh. Lúc nào cũng kêu gọi hùn phước, gây quỹ xây cất.
3) Wat Xà-nục: “xà nục” nghĩa là “vui chơi”. Loại Wat nầy chuyên tổ chức văn nghệ, múa hát. Có khi ban đêm còn tổ chức chiếu phim trong sân chùa.
4) Wat Xỏn: “xỏn” nghĩa là “dạy”. Loại Wat nầy có tổ chức các buổi thuyết pháp, các chương trình giáo lý giảng dạy cho cư sĩ Phật tử.
5) Wat Xa-ma-thí: “xa ma thí” là âm từ chữ “samadhi”, hành thiền. Loại Wat nầy có tổ chức các khóa tu, hướng dẫn hành thiền.
Sư khuyên chúng ta nên chọn loại Wat thứ 4 và thứ 5. Nghe cũng có lý. Nhìn chung, tôi thấy năm trường hợp nầy cũng xảy ra ở những nơi khác, không riêng gì Thái Lan, ngay cả trong nước Úc và các quốc gia khác.
Tuy nhiên, ngẫm nghĩ lại, tôi thấy không thể phân biệt rạch ròi như thế. Trên thực tế, đa số các chùa đều có những sinh hoạt nêu trên, không nhiều thì ít, tùy theo hoàn cảnh của từng địa phương. Chúng ta không nên chỉ dựa vào một vài thông tin, hình ảnh, rồi có kết luận vội vàng. Cần phải tìm hiểu tường tận các nguyên nhân, hoàn cảnh liên quan, rồi mới có thể quyết đoán.
Và có lẽ mình cũng nên tự hỏi: – Mình đi đến chùa để làm gì? Để cầu xin van vái, để thỏa mãn tánh hiếu kỳ, để ngắm cảnh chụp hình, để vui với mọi người, để cúng dường tạo phước, để trấn an tinh thần trong lúc buồn khổ, để học hỏi giáo pháp, để thực tập hành thiền, v.v.? Đó mới là điều quan trọng cho chính cuộc đời của mình.
Trong một bài pháp, Sư nói về năm loại Wat – trong tiếng Thái, Wat nghĩa là Chùa, và Sư chơi chữ theo vần X (xỏ xửa) của tiếng Thái:
1) Wat Xuột: “xuột” nghĩa là “tụng”. Loại Wat nầy chỉ chuyên lo tụng niệm cầu an, cầu siêu, tổ chức lễ hội thường xuyên quanh năm suốt tháng.
2) Wat Xáng: “xáng” trong chữ “kò xáng” nghĩa là “xây dựng”. Loại Wat nầy chỉ chuyên lo xây dựng. Xây chánh điện xong lại xây tăng xá, rồi xây tượng đài, rồi xây cổng chào, rồi làm cảnh viên cho đẹp, v.v. Xong xuôi lại tìm đất mới để xây chi nhánh. Lúc nào cũng kêu gọi hùn phước, gây quỹ xây cất.
3) Wat Xà-nục: “xà nục” nghĩa là “vui chơi”. Loại Wat nầy chuyên tổ chức văn nghệ, múa hát. Có khi ban đêm còn tổ chức chiếu phim trong sân chùa.
4) Wat Xỏn: “xỏn” nghĩa là “dạy”. Loại Wat nầy có tổ chức các buổi thuyết pháp, các chương trình giáo lý giảng dạy cho cư sĩ Phật tử.
5) Wat Xa-ma-thí: “xa ma thí” là âm từ chữ “samadhi”, hành thiền. Loại Wat nầy có tổ chức các khóa tu, hướng dẫn hành thiền.
Sư khuyên chúng ta nên chọn loại Wat thứ 4 và thứ 5. Nghe cũng có lý. Nhìn chung, tôi thấy năm trường hợp nầy cũng xảy ra ở những nơi khác, không riêng gì Thái Lan, ngay cả trong nước Úc và các quốc gia khác.
Tuy nhiên, ngẫm nghĩ lại, tôi thấy không thể phân biệt rạch ròi như thế. Trên thực tế, đa số các chùa đều có những sinh hoạt nêu trên, không nhiều thì ít, tùy theo hoàn cảnh của từng địa phương. Chúng ta không nên chỉ dựa vào một vài thông tin, hình ảnh, rồi có kết luận vội vàng. Cần phải tìm hiểu tường tận các nguyên nhân, hoàn cảnh liên quan, rồi mới có thể quyết đoán.
Và có lẽ mình cũng nên tự hỏi: – Mình đi đến chùa để làm gì? Để cầu xin van vái, để thỏa mãn tánh hiếu kỳ, để ngắm cảnh chụp hình, để vui với mọi người, để cúng dường tạo phước, để trấn an tinh thần trong lúc buồn khổ, để học hỏi giáo pháp, để thực tập hành thiền, v.v.? Đó mới là điều quan trọng cho chính cuộc đời của mình.
Bình Anson,
tháng 12-2014
Ghi thêm:
Bây giờ tôi nghĩ thêm: Có một loại Wat (Chùa) nữa là chỉ thích thiết kế cho đẹp, làm đủ loại cảnh viên bên ngoài, trang trí màu mè bên trong với nhiều hoa văn, hình tượng, để Phật tử và du khách đến ngắm nhìn, làm mẫu và chụp hình. Có thể gọi là Wat Xuổi-ngam ("xuổi-ngam" là "to đẹp"). Có lẽ xếp chung chùa này vào loại thứ 3 (Wat Xà-nục) ở trên.
* * *
