Kinh Điềm lành (2)

Patirūpadesavāso ca,
Pubbe ca katapuññatā,
Attasammāpanidhi ca,
Etam mangalam uttamam.

Ở trú xứ thích hợp,
Quá khứ tạo nhân lành,
Hướng tâm theo lẽ chánh,
Là điềm lành tối thượng.

Có 3 điềm lành:

- Trú xứ (desa) thích hợp (patirūpa) là những nơi có môi trường văn hóa xã hội tốt cho sự tu tập. Ở bầu thì dài, ở ống thì tròn. Chúng ta thường bị tác động bởi hoàn cảnh xã hội. Ở những nơi chỉ chuộng hình thức hào nhoáng bên ngoài, hưởng thụ vật chất, chạy theo nhu cầu dục lạc, lễ nghi rườm rà, chuộng các lời hoa mỹ rỗng tuếch thì cũng khó tu tập.

- Nếu trong quá khứ của đời này, hay trong các đời trước, đã tạo các công đức (katapuññatā), nay, quả phước lành sẽ được gặt hái trong hiện tại. Đây là một điềm lành. Bằng không, hãy nỗ lực làm việc thiện, để tạo nhân lành cho tương lai.

- Một điềm lành khác là tâm ta có định hướng chân chánh, đúng đắn (sammāpanidhi), hiệp theo lẽ đạo. Đây là điều quan trọng, phải có tác ý đúng.

Đang phân vân, không biết dịch "mangala" như thế nào? Điềm lành (auspicious sign) hay phước/phúc lành (blessing)? Các bản Anh dịch gần đây thì dùng chữ "blessing", làm tôi liên tưởng đến thành ngữ "God bless you", một lời chúc rất phổ thông trong xã hội Anh Mỹ (Cầu xin Thượng đế ban phúc lành cho bạn), hay "God bless America" (Thượng đế ban phúc cho nước Mỹ). Có sách dịch Mangala là phước đức, hạnh phúc, v.v.

Theo bản Chú giải Tiểu tụng (Sư Thiện Minh dịch Việt), trong phần giới thiệu bài kinh, đề cập đến các thảo luận giữa các người Ấn thời đó về các điềm lành vào buổi sáng sớm, trước khi làm ăn buôn bán ... (cũng giống như ngày nay, khi các cửa tiệm bắt đầu trong ngày, thường mong thấy các điềm may mắn). Có lẽ tạm thời dùng chữ "điềm lành" ở đây.