ABHIDHAMMATTHA SANGHAHA – CƯƠNG YẾU A-TỲ-ĐÀM
Cuốn Abhidhammattha Sanghaha do ngài Luận sư Ācariya Anuruddha biên soạn ở Sri Lanka trong khoảng thế kỷ 8 đến thế kỷ 12 TL. Không có thông tin rõ ràng nào về cuộc đời của ngài. Tựa đề “Abhidhammattha Sanghaha” theo ngài Bhikkhu Bodhi có nghĩa là “compendium of the things contained in the Abhidhamma” (cương yếu về những gì chứa trong A-tỳ-đàm). Cuốn sách có 9 chương, tóm tắt những điểm tinh yếu của A-tỳ-đàm và được dùng trong các quốc gia Phật giáo theo truyền thống Theravada như là tài liệu căn bản để học A-tỳ-đàm.
Có nhiều sách giáo khoa được biên soạn dựa theo cuốn luận thư này, dịch nghĩa Pali gốc và khai triển, giải thích chi tiết về những gì ghi trong luận thư. Từ “Abhidhamma” có nhiều cách dịch sang tiếng Việt: A-tỳ-đàm, Tỳ-đàm, Thắng pháp, Vi diệu pháp, Vô tỷ pháp. Ngày xưa tôi thích dùng từ “Thắng pháp” nhưng trong những năm gần đây, tôi chọn cách phiên âm là “A-tỳ-đàm”.
Hầu như đa số các học viên A-tỳ-đàm mà tôi có dịp tiếp xúc, nói chuyện trao đổi, đều học A-tỳ-đàm qua luận thư này – hay qua các bài giảng, các sách giáo khoa dựa theo luận thư đó. Có rất ít người tìm đọc và nghiên cứu tạng A-tỳ-đàm gốc (Abhidhamma Pitaka), mặc dù tạng này đã được dịch sang tiếng Anh (Pali Text Society, Anh quốc) và tiếng Việt (ngài Hòa thượng Tịnh Sự dịch), và đã được phổ biến trong dạng sách in lẫn dạng ebook PDF.
Sau đây là các bản dịch và diễn giải luận thư Abhidhammattha Sanghaha dạng ebook PDF mà tôi đã sưu tầm và lưu vào Thư viện Phật học BuddhaSasana:
I. TIẾNG ANH:
1) Bhikkhu Bodhi, Ed (2011). A Comprehensive Manual of Abhidhamma (Abhidhammattha Sangaha). [en52.pdf]
http://tinyurl.com/4x73dsf9
2) Mehm Tin Mon (2015). The Essence of Buddha Abhidhamma (Abhidhammattha Sangaha). [en357.pdf]
https://tinyurl.com/3ha2anzk
3) Sayādaw U Sīlānanda (2012). Handbook of Abhidhamma Studies, 3 vols.
Vol1: https://tinyurl.com/4j4edps3
Vol2: https://tinyurl.com/3r537znc
Vol3: https://tinyurl.com/57yb98r5
4) Narada Maha Thera (1956, 1979). A Manual of Abhidhamma (Abhidhammattha Sangaha). [en358.pdf]
https://tinyurl.com/2j5pxtdw
5) Nandamalabhivamsa Sayadaw. Fundamental Abhidhamma (1997, 2005). [en359.pdf]
https://tinyurl.com/ye2bxchp
6) Jeffrey Wayne Bass. The Practicality of the Abhidhammattha Sangaha (2006). [en318.pdf]
https://tinyurl.com/28m99996
II. TIẾNG VIỆT:
1) Tỳ-khưu Giác Giới (2022). Toát yếu A-tỳ-đàm (Abhidhamattha Sanghaha). [vn228.pdf]
https://tinyurl.com/23vbzn7t
2) Hòa thượng Tịnh Sự dịch (1973). Vô tỷ pháp Tập yếu (Abhidhammattha Sanghaha). [vn322.pdf]
https://tinyurl.com/45t27env
3) Phạm Kim Khánh dịch (2002). Vi diệu pháp Toát yếu (Abhidhammattha Sangaha). [vn194.pdf]
https://tinyurl.com/5342xp66
4) Hòa thượng Thích Minh Châu dịch và giải (1971, 1973). Thắng pháp Tập yếu luận (Abhidhammattha Sanghaha). [vn326.pdf]
https://tinyurl.com/ypzf27wd
5) Tỳ-khưu Siêu Thiện dịch (2016). Toát yếu Vô tỷ pháp (Abhidhammattha Sangaha). [vn323.pdf]
https://tinyurl.com/nhbtzdm4
6) Pháp Triều dịch (2015). Cẩm nang Nghiên cứu Thắng pháp.
Tập 1: https://tinyurl.com/bdez3z9y
Tập 2: https://tinyurl.com/33fdf7nk
Tập 3: https://tinyurl.com/mt85dfps
*-----*
